IN HET BEGIN SCHIEP GOD DE HEMEL EN DE AARDE
EN GOD ZAG ALLES WAT HIJ HAD GEMAAKT: HET WAS ZEER GOED
Gen. 1: 1 en 31

‘Roodeschool (Dorp in Noord-Groningen vlak bij de dijk) is het begin van de wereld en niet het einde’, zo vertelde de voorzitter van de kerkenraad mij helder en duidelijk. En ik geloof hem.

Het zogeheten Scheppingsverhaal gaat ook over begin en dan wat mij betreft vooral over een nieuw begin, met geestkracht. Dat Scheppingsverhaal is voor mij een verhaal over mensen verbonden met God, over mensen verbonden met elkaar, over mensen verbonden met alles om hen heen. Verbinden en zo tot leven komen vanuit een besef van samen-werken en samen-zijn is scheppen en geschapen worden. Scheppen is een gebeuren dat ook vandaag plaatsvindt en heel de geschiedenis door is gebeurd, met en in en door mensen verbonden met wie wij God noemen en steeds als een nieuw begin. Soms krijg ik het gevoel dat we dat besef van samen kwijt zijn geraakt. Ook in de kerk en dat geldt binnen de gemeente net zo goed als tussen gemeenten gaat het net als in de samenleving steeds individueler toe en zijn particuliere belangen bepalend voor de koers die wordt gevaren. Het visioen van vrede en liefde, het werken vanuit je verbonden weten en daarmee trouw zijn aan elkaar, aan het geheel waarin wij mogen leven en aan God lijkt ver weg. Of misschien kost het ons moeite om er woorden voor te vinden. En zo blokkeert een nieuw begin.

Mijn roeping komt op vanuit een besef dat we door alles heen aan elkaar zijn gegeven en dat geldt in de eerste plaats vanuit mijn werk als classispredikant voor de leden van de gemeente: we hebben elkaar niet uitgekozen en uitgezocht, maar zijn aan elkaar gegeven om elkaar te bemoedigen, troost te bieden en samen te doen wat gedaan kan worden. Zichtbaar zijn als gemeenschap die verantwoordelijkheid neemt is belangrijk, maar meer nog om duidelijk te maken dat we geroepen worden, wat mij betreft in en door mensen, in en door de gebeurtenissen om ons heen. Er wordt van ons gevraagd, we worden opgeroepen en aangesproken om antwoord te geven aan wat er nodig is en wat er plaatsvindt. Scheppen. Verbinden. Trouw zijn. Instaan voor elkaar. Niet omdat we vrienden zijn, maar omdat we beelddrager Gods zijn en ertoe worden geroepen.

Ik hoop op het gesprek over wat schepping in het leven van alledag betekent: wat we ervaren wanneer we die verbinding benoemen en uitwerken. Ik hoop op ruimte voor de diversiteit die dat zal laten zien en die er voluit mag zijn. Ik hoop dat we de liefde die we ontvangen en de trouw die van Godswege in onze wereld aanwezig is kunnen benutten. Want weet wel: God zag alles wat Hij gemaakt had en het was zeer goed, dat geloof ik.

Samenwerken
In het beleidsplan van de classis Groningen-Drenthe zijn in mijn beleving twee onderwerpen die op voorhand de aandacht vragen. Het gesprek over kerk-zijn, over de vraag wat geloven voor ons betekent en wat het maakt dat zo veel vrijwilligers zich inzetten voor de kerkelijke gemeente, de gemeente van Christus, is nodig voor een goede basis van gemeente-zijn. Dat gesprek wordt onvoldoende gevoerd en is wel noodzakelijk. Daarbij is solidariteit tussen gemeenten een voorwaarde voor een goed kerkelijk leven in onze gebieden en dat betekent een besef dat we het samen zullen moeten en kunnen doen en gezamenlijk. Steeds meer gemeenten slaan de handen ineen om samen op te trekken voor het beroepen en/of benoemen van voorgangers. En steeds vaker proberen kerkenraden gezamenlijk op te trekken om te zorgen dat het bestuur van de gemeente, dat het leiding-geven in en aan de gemeenschap die we als gemeente zijn goed kan functioneren. Dat is wat mij betreft een hoopvolle ontwikkeling, om ruimte te maken voor wat er nodig en mogelijk is en dat we maar vaak mogen zingen of uitspreken:

Blijf niet staren op wat vroeger was.
Sta niet stil in het verleden.
Ik, zegt Hij, ga iets nieuws beginnen,
het is al begonnen, merk je het niet? (Lied 809)

Kerkenvisie
Door de rijksoverheid wordt de ontwikkeling van een kerkenvisie door burgerlijke gemeenten gestimuleerd. De overheid vindt het van belang dat ook gemeentebesturen zich inzetten voor behoud en eventueel herbestemming van monumentaal kerkelijk erfgoed. Veel burgerlijke gemeenten zijn nu bezig met het opstellen van hun omgevingsplan waarin zo'n kerkenvisie zal worden opgenomen.

Niet over kerken praten maar met kerken!
Vandaar deze oproep aan kerkelijke gemeenten om hierover in gesprek met de burgerlijke gemeenten te gaan. Op welke manier kun je kerkgebouwen optimaal benutten, zowel voor de kerkelijke gemeente als ook in het dorp of in de wijk? Welke kerken komen vrij in de komende jaren? Hoe richt je dan het herbestemmingsproces in? Het kerkgebouw is belangrijk voor de kerkelijke gemeente, maar vaak ook voor de omgeving; dit biedt wellicht kansen voor gebouw en gemeente. Het is belangrijk dat ons cultureel erfgoed in het omgevingsplan van de gemeente wordt opgenomen; dat geldt ook voor de kerkenvisie, die als zodanig belangrijk is, maar ook samen met de kerkelijke gemeenten als eigenaar en gebruiker in samenspraak verder moet worden gebracht. Kortom: neem contact op met uw burgerlijke gemeente over dit onderwerp.

Meer informatie is via onderstaande link te vinden: https://www.cultureelerfgoed.nl/onderwerpen/religieus-erfgoed/lokale-kerkenvisies 

Afscheid
Ik hoop velen van u te kunnen begroeten bij mijn afscheid op vrijdag 15 december in de Jozefkerk in Assen (inloop vanaf 14.00 uur, start viering 15.00 uur). Het was een bijzondere periode vanaf 2018 en een ware ontdekkingstocht. Ik ben op dit moment meer optimistisch over wat komen kan dan eerder, omdat ik zie dat we met elkaar in gesprek zijn geraakt over de situatie en wat we kunnen doen dan wel binnen kunnen laten komen. De belangrijkste constatering is wel geweest dat er in vrijwel alle kerkelijke gemeenten, hoe klein of hoe groot ze ook zijn, een kern van geloof, van betrokken mensen met veel liefde voor de kerk aanwezig is. Die vlam brandend houden en verder brengen in dorp of wijk is noodzakelijk en ik denk dat dat kan, anders dan eerder, maar wel zeker. Veel zegen gewenst bij die zoektocht.

ds. Jan Hommes

Glimmen, 22 november 2023

Een aantal gemeenteleden zijn bij elkaar gekomen en hebben een commissie gevormd om een maandelijks zanguur te gaan houden en wel op de laatste zondag van de maand. De eerstvolgende keer is op zondag 26 november aanvang 19:00 uur.  Zingen verbindt, zingen is bidden, zingen maakt blij, zingen is gezond! Jij bent ook van harte uitgenodigd en we hopen op een grote opkomst.

Namens de commissie:
Kees de Wit, Dinie Faber, Janetta Kloosterman, Piety Jongsma, Dea van der Heide en Bertus Douma

De classis dichterbij: Hoogeveen/Emmen!
Op 21 februari 2023 in de Vredehorstkerk te Hoogeveen vindt voor het eerst een classisvergadering nieuwe stijl plaats. De classis gaat dit jaar naar vier verschillende regio’s binnen de twee provincies. Bij deze eerste vergadering zijn de ringen Emmen en Hoogeveen betrokken. Onderwerpen op het programma zijn diaconale samenwerking en nieuwe ambtsdragers. Bent u er ook bij? Iedereen is welkom, ook digitaal: bit.ly/cvfeb23. Meer informatie vindt u op classisgroningendrenthe.nl.

Project Thuisgevers
De Protestantse Kerk Nederland heeft in samenwerking met de burgerlijke overheid het project ‘Thuisgevers’ opgestart: de opvang van vluchtelingen in een kleine setting (een pastorie, een gebouw bij de kerk, een huis) voor langere tijd. In Friesland zijn er op dit moment bijvoorbeeld veertien gemeenten die zich hebben gemeld; onze classis blijft nog wat achter, maar hier wordt veel aandacht besteed aan de acute noodopvang van vluchtelingen. Toch het project Thuisgevers van harte aanbevolen en informatie is in te winnen via Kerk in Actie bij de Protestantse Kerk Nederland, contactpersoon is Karel Jungheim.
 
Emeriti: denk je mee over het voorgangertekort?
De komende twee jaar gaat een behoorlijke groep predikanten en kerkelijk werkers met emeritaat. We vragen aandacht voor de emeriti-predikanten, waarvan sommigen actief in de gemeente aan het werk zijn. Dat noemen we dan structurele hulpdiensten, in de huidige constellatie beperkt tot twee jaar met een mogelijke verlenging tot vier jaar. Anderen zijn op dit moment niet actief, maar zouden dat wellicht wel willen. En bij degenen die met emeritaat gaan is het wellicht goed na te denken over wat er daarna voor mogelijkheden zijn.
 
Er zijn twee redenen waarom we dit in jullie midden neerleggen. De eerste is dat we een tekort aan voorgangers zullen krijgen en dan zou het mooi zijn wanneer emeriti in het opvangen van de problemen een rol zouden kunnen spelen. De tweede reden is dat we niet alle emeriti in onze regio in beeld hebben en de landelijke kerk ook niet. Dat komt natuurlijk mede doordat predikanten na hun werk in de gemeente wellicht verhuizen naar een ander deel van het land en anderen vanuit andere gebieden naar onze classis en dat wordt niet bijgehouden.
 
Daarom een vraag. Van ons uit zouden we graag een moment (ochtend, middag, avond, dag) willen organiseren om met elkaar te spreken over de mogelijkheden die er zijn; en dat geldt voor hen die met emeritaat gaan en hen die emeritus zijn. Mocht u dat ook vinden, wilt u zich dan melden bij ondergetekende, dan zullen we proberen ergens 2023 een dergelijke ontmoeting te plannen. Wellicht is het dan zinvol ook de Bond van Predikanten, de landelijke kerk of een andere organisatie erbij uit te nodigen om voorlichting te geven. Met andere woorden: wij gaan dat doen wanneer voldoende mensen zich melden. En daarom: zeg het voort en meld je aan (j.hommes@protestantsekerk.nl).
 
Afgevaardigden naar de classis: vanuit de kerkenraad
Er is veel onduidelijk over de afvaardiging van ambtsdragers naar de classis en de synode. In de basis zijn het de gemeenten die afvaardigen. Zij krijgen dan ook altijd een overzicht welke mensen er nodig zijn, zowel voor de classicale vergadering als voor de synode. Echter, voor de classicale vergadering is afgesproken dat deze uit niet meer dan dertig mensen mag bestaan en er is een verdeling over de ambten gemaakt. En zo is ooit geregeld dat een ring van gemeenten drie mensen kan afvaardigen die een bepaald ambt bekleden. Echter, de ringen als zodanig kunnen niet afvaardigen, omdat ze geen ambtelijke vergadering zijn, dat moet via de kerkenraden lopen; wel kunnen gemeenten in ringverband hierover afspraken maken.
 
De werkelijkheid is wat weerbarstiger, omdat de ringen niet zo goed werken. Daarom komt het verzoek rechtstreeks bij de kerkenraad terecht. We hopen dat zowel kerkenraad als voorganger voldoende beeld heeft bij het werk van de classis om een goede ambtsdrager af te vaardigen. Voor vragen kunt u altijd terecht bij onze scriba, mw. Leny de Zeeuw.
 
Consulentswerk: taken en vergoeding
Wanneer een gemeente vacant is geworden is er een zogeheten consulent nodig: een predikant. Het is aan de kerkenraad wie zij daarvoor benadert, of het iemand is die uit de werkgemeenschap van predikanten/kerkelijk werkers komt of daarbuiten, of het iemand is die ze kennen of op hun pad komt – zegt u het maar. De taak is in de basis het adviseren (gevraagd en ongevraagd) van de kerkenraad en het begeleiden van het beroepingswerk. Deze begeleiding betreft vooral de procedure, niet het inhoudelijke werk. De consulent maakt dan ook geen deel uit van de beroepingscommissie, maar kan haar trainen, vragen beantwoorden en wijzen op de wegen die te gaan zijn. Naast deze taken is het natuurlijk ook mogelijk om afspraken te maken over andere werkzaamheden gedurende de vacature-tijd, maar dat is een mogelijkheid wanneer zowel predikant als gemeente dat willen en er middelen en tijd voor hebben.
 
Het is goed om de website van onze Protestantse Kerk te raadplegen waar het gaat om de vergoeding voor dit werk. Was dat vroeger een zaak van solidariteit met elkaar, nu zijn er afspraken over vergoedingen gemaakt: tussen gemeenten of tussen gemeente en predikant.
 
Het ambt: praat mee!
Met het oog op de discussie over de positie van kerkelijk werkers en pioniers heeft de synode aan een werkgroep de opdracht gegeven een theologische bodem aan te brengen om het gesprek goed te kunnen voeren. Daarin gaat het onder andere over ‘het ambt’, in eerste instantie dat van de predikant (en kerkelijk werker), maar in de zijlijn ook over dat van diaken, ouderling en ouderling-kerkrentmeester (dat geen apart ambt is natuurlijk, maar een verbijzondering). Dat alles combineren we ook nog eens met de constatering dat kerkenraden te klein worden, vacatures niet meer vervuld worden en sommige mensen in meerdere colleges dingen doen. Ik wil langs deze weg vooral kerkenraden en voorgangers (predikanten en kerkelijk werkers samen) oproepen aan dat gesprek deel te nemen en van zich te laten horen.
Vanuit de classis Gelderland gaat er op dit moment een rapport naar de synode onder de titel ‘Als ambten en functies niet meer vervuld worden…’ waarin de noodzaak om na te denken over andere structuren wordt aangegeven. Van harte aanbevolen om het te lezen.
 
Diaconaal consulent
In de regio Oost-Groningen is Christiaan Dekker werkzaam als diaconaal consulent. Hij is begonnen om ons te helpen iets te doen aan generatiearmoede: de armoede die in gezinnen en families van generatie op generatie wordt doorgegeven en waar mensen moeilijk uit komen. In onder andere de Protestantse gemeente Scheemda was een aantal gemeenteleden die daar al mee aan het werk waren en wel ondersteuning konden gebruiken, zo was het bedoeld. Christiaan verricht veel werk op dit terrein samen met de burgerlijke overheid en niet-kerkelijke welzijnsorganisaties; dat is in het belang van de mensen waar het om gaat. We hopen ook dat diakenen een beroep op hem doen om zelf in actie te komen, want dat moet uiteindelijk gebeuren: het moet niet afhangen van een professionele werker, maar uitgaan van de diaconieën in onze classis. We hopen op beweging, met het oog op mensen. Lees over Christiaans tips en ervaringen op classisgroningendrenthe.nl >> Diaconaat in de regio.
 
Regiopredikant
Op 1 november begonnen, 27 november bevestigd in Loppersum, is Heleen Maat nu zo’n twee maanden actief als regiopredikant. Zij ondersteunt gemeenten om te bekijken op welke manier samenwerking van gemeenten plaats kan vinden, daar waar gemeenten hebben aangegeven dat te willen onderzoeken. Het is een voortzetting van werk dat eerst vanuit het Breed Moderamen werd gedaan. Een aantal keren hebben wij met een aantal gemeenten bij elkaar gezeten om te horen of en op welke manier ze iets voor elkaar zouden kunnen betekenen. Dat gesprek moet verder en niet op lange, maar op korte termijn. Dat betekent dat Heleen niet op alle plekken in onze classis kan worden ingezet, omdat de werktijd nu eenmaal beperkt is; zij werkt daar waar gemeenten aangeven op zoek te zijn en daarvoor hulp nodig hebben vanwege emoties, angsten, onduidelijkheden, onzekerheden en noemt u het maar op. We zien wel wat schuiven op dit terrein. Steeds meer merken we dat gemeenten daadwerkelijk het gevoel krijgen dat we iets aan elkaar kunnen hebben en samen kerk zijn en daarvoor ook een verantwoordelijkheid voor een onzekere toekomst dragen. Het aantal verzoeken om hulp is aanzienlijk.
 
We hebben als classicale vergadering besloten dat we alle gemeenten voor dit project een solidariteitsbijdrage van € 100,- vragen; veruit de meeste gemeenten hebben die bijdrage geleverd. Voor deelnemende gemeenten moeten we zichtbaar maken voor onze subsidiegevers dat zij het wel serieus overwegen en daarom € 1000,- bijdragen. Gelukkig zien steeds meer gemeenten in dat deze bijdragen eigenlijk gering zijn voor wat er mee bereikt kan worden.
 
De regiopredikant komt niet in de plaats van een gemeenteadviseur (die als zzp-er gemeenten kan bijstaan) of een interim-predikant of anderen die professioneel gemeenten helpen om te doen wat ze moeten en kunnen doen: een beleidsplan maken of een probleem oplossen, een conflict oppakken, onduidelijkheden verhelderen of een gemeente ondersteunen bij de vraag waarom en waartoe ze gemeente zijn.
 
Website
Voor een goede gang van onze communicatie is de website twee jaar geleden helemaal vernieuwd. Graag willen we iedereen wijzen op deze vernieuwde website voor het laatste nieuws uit onze classis. Ook is het mogelijk een mededeling, oproep of aankondiging te laten plaatsen op onze website. Het is het beste om dat te doen via onze scriba mw. Leny de Zeeuw, scriba@classisgroningendrenthe.nl, die dan zorgt dat het bij degene komt die dat kan regelen, Annejet Fransen.
 
Bijeenkomst jonge voorgangers
Woensdag 8 februari is er een bijeenkomst voor de jonge voorgangers in onze classis in het Loughoes in Eelde. We hopen op een mooie en zinvolle bijeenkomst met een grote opkomst. Ds. Jan Hermes, predikant in Schoonebeek, zal deze bijeenkomst mee begeleiden.
 
Stand van zaken
In onze classis hebben we te maken met ongeveer 180 gemeenten en even zo veel voorgangers (predikanten en kerkelijk werkers). Bij veel gemeenten gaat dat goed, is er een goed gevulde kerkenraad en zijn er voldoende vrijwilligers zodat het werk dat gedaan moet worden ook daadwerkelijk wordt gedaan. Veel mensen met veel liefde voor de kerkelijke gemeente zijn actief en dat geeft de kerk een gezicht en uitstraling, mooi om te zien. Een aantal gemeenten heeft een kerkenraad die het nog net aankan, maar waar zorgen zijn over de toekomstige invulling. Dat is niet alleen van deze tijd, dat speelt al langer en eerder was ook al wel eens de vraag wie de zittende mensen zouden moeten opvolgen, maar meestal werd er nog weer een oplossing gevonden. Dat wordt steeds moeilijker, horen en merken wij.
 
We constateren ook dat er nogal wat vacatures zijn waar het gaat om de voorgangers en we weten dat een aantal komend jaar of in 2024 met emeritaat gaat. Het wordt lastig om die vacatures voor voorgangers, die meestal ook steeds iets kleiner van omvang worden, in te vullen. Het helpt om dat samen te doen als een aantal gemeenten met elkaar; het helpt om te kijken of je op dat vlak kunt samenwerken met een andere gemeente. Wij verwachten dat het noodzakelijk zal zijn op dit punt ingrijpende maatregelen te treffen. In ons nieuwe beleidsplan dat vermoedelijk in mei op de classicale vergadering wordt besproken zullen we daar aandacht voor vragen en hopelijk samen kunnen zoeken naar oplossingen.
 
Tot slot
Dit is een andersoortige nieuwsbrief dan u van mij gewend bent, maar ik dacht dat het zinvol zou zijn op sommige punten iets meer informatie te geven, vooral bestemd voor kerkenraden en wellicht om later op een onderwerp nog eens terug te lezen.

Om met Paulus te spreken: Heb elkaar lief en laat u aanvuren door de Geest en dien zo de Heer.