IN HET BEGIN SCHIEP GOD DE HEMEL EN DE AARDE
EN GOD ZAG ALLES WAT HIJ HAD GEMAAKT: HET WAS ZEER GOED
Gen. 1: 1 en 31
‘Roodeschool (Dorp in Noord-Groningen vlak bij de dijk) is het begin van de wereld en niet het einde’, zo vertelde de voorzitter van de kerkenraad mij helder en duidelijk. En ik geloof hem.
Het zogeheten Scheppingsverhaal gaat ook over begin en dan wat mij betreft vooral over een nieuw begin, met geestkracht. Dat Scheppingsverhaal is voor mij een verhaal over mensen verbonden met God, over mensen verbonden met elkaar, over mensen verbonden met alles om hen heen. Verbinden en zo tot leven komen vanuit een besef van samen-werken en samen-zijn is scheppen en geschapen worden. Scheppen is een gebeuren dat ook vandaag plaatsvindt en heel de geschiedenis door is gebeurd, met en in en door mensen verbonden met wie wij God noemen en steeds als een nieuw begin. Soms krijg ik het gevoel dat we dat besef van samen kwijt zijn geraakt. Ook in de kerk en dat geldt binnen de gemeente net zo goed als tussen gemeenten gaat het net als in de samenleving steeds individueler toe en zijn particuliere belangen bepalend voor de koers die wordt gevaren. Het visioen van vrede en liefde, het werken vanuit je verbonden weten en daarmee trouw zijn aan elkaar, aan het geheel waarin wij mogen leven en aan God lijkt ver weg. Of misschien kost het ons moeite om er woorden voor te vinden. En zo blokkeert een nieuw begin.
Mijn roeping komt op vanuit een besef dat we door alles heen aan elkaar zijn gegeven en dat geldt in de eerste plaats vanuit mijn werk als classispredikant voor de leden van de gemeente: we hebben elkaar niet uitgekozen en uitgezocht, maar zijn aan elkaar gegeven om elkaar te bemoedigen, troost te bieden en samen te doen wat gedaan kan worden. Zichtbaar zijn als gemeenschap die verantwoordelijkheid neemt is belangrijk, maar meer nog om duidelijk te maken dat we geroepen worden, wat mij betreft in en door mensen, in en door de gebeurtenissen om ons heen. Er wordt van ons gevraagd, we worden opgeroepen en aangesproken om antwoord te geven aan wat er nodig is en wat er plaatsvindt. Scheppen. Verbinden. Trouw zijn. Instaan voor elkaar. Niet omdat we vrienden zijn, maar omdat we beelddrager Gods zijn en ertoe worden geroepen.
Ik hoop op het gesprek over wat schepping in het leven van alledag betekent: wat we ervaren wanneer we die verbinding benoemen en uitwerken. Ik hoop op ruimte voor de diversiteit die dat zal laten zien en die er voluit mag zijn. Ik hoop dat we de liefde die we ontvangen en de trouw die van Godswege in onze wereld aanwezig is kunnen benutten. Want weet wel: God zag alles wat Hij gemaakt had en het was zeer goed, dat geloof ik.
Samenwerken
In het beleidsplan van de classis Groningen-Drenthe zijn in mijn beleving twee onderwerpen die op voorhand de aandacht vragen. Het gesprek over kerk-zijn, over de vraag wat geloven voor ons betekent en wat het maakt dat zo veel vrijwilligers zich inzetten voor de kerkelijke gemeente, de gemeente van Christus, is nodig voor een goede basis van gemeente-zijn. Dat gesprek wordt onvoldoende gevoerd en is wel noodzakelijk. Daarbij is solidariteit tussen gemeenten een voorwaarde voor een goed kerkelijk leven in onze gebieden en dat betekent een besef dat we het samen zullen moeten en kunnen doen en gezamenlijk. Steeds meer gemeenten slaan de handen ineen om samen op te trekken voor het beroepen en/of benoemen van voorgangers. En steeds vaker proberen kerkenraden gezamenlijk op te trekken om te zorgen dat het bestuur van de gemeente, dat het leiding-geven in en aan de gemeenschap die we als gemeente zijn goed kan functioneren. Dat is wat mij betreft een hoopvolle ontwikkeling, om ruimte te maken voor wat er nodig en mogelijk is en dat we maar vaak mogen zingen of uitspreken:
Blijf niet staren op wat vroeger was.
Sta niet stil in het verleden.
Ik, zegt Hij, ga iets nieuws beginnen,
het is al begonnen, merk je het niet? (Lied 809)
Kerkenvisie
Door de rijksoverheid wordt de ontwikkeling van een kerkenvisie door burgerlijke gemeenten gestimuleerd. De overheid vindt het van belang dat ook gemeentebesturen zich inzetten voor behoud en eventueel herbestemming van monumentaal kerkelijk erfgoed. Veel burgerlijke gemeenten zijn nu bezig met het opstellen van hun omgevingsplan waarin zo'n kerkenvisie zal worden opgenomen.
Niet over kerken praten maar met kerken!
Vandaar deze oproep aan kerkelijke gemeenten om hierover in gesprek met de burgerlijke gemeenten te gaan. Op welke manier kun je kerkgebouwen optimaal benutten, zowel voor de kerkelijke gemeente als ook in het dorp of in de wijk? Welke kerken komen vrij in de komende jaren? Hoe richt je dan het herbestemmingsproces in? Het kerkgebouw is belangrijk voor de kerkelijke gemeente, maar vaak ook voor de omgeving; dit biedt wellicht kansen voor gebouw en gemeente. Het is belangrijk dat ons cultureel erfgoed in het omgevingsplan van de gemeente wordt opgenomen; dat geldt ook voor de kerkenvisie, die als zodanig belangrijk is, maar ook samen met de kerkelijke gemeenten als eigenaar en gebruiker in samenspraak verder moet worden gebracht. Kortom: neem contact op met uw burgerlijke gemeente over dit onderwerp.
Meer informatie is via onderstaande link te vinden: https://www.cultureelerfgoed.nl/onderwerpen/religieus-erfgoed/lokale-kerkenvisies
Afscheid
Ik hoop velen van u te kunnen begroeten bij mijn afscheid op vrijdag 15 december in de Jozefkerk in Assen (inloop vanaf 14.00 uur, start viering 15.00 uur). Het was een bijzondere periode vanaf 2018 en een ware ontdekkingstocht. Ik ben op dit moment meer optimistisch over wat komen kan dan eerder, omdat ik zie dat we met elkaar in gesprek zijn geraakt over de situatie en wat we kunnen doen dan wel binnen kunnen laten komen. De belangrijkste constatering is wel geweest dat er in vrijwel alle kerkelijke gemeenten, hoe klein of hoe groot ze ook zijn, een kern van geloof, van betrokken mensen met veel liefde voor de kerk aanwezig is. Die vlam brandend houden en verder brengen in dorp of wijk is noodzakelijk en ik denk dat dat kan, anders dan eerder, maar wel zeker. Veel zegen gewenst bij die zoektocht.
ds. Jan Hommes
Glimmen, 22 november 2023